بارداری، مسیری بسیار حساس را برای مادر و جنین ایجاد می‌کند. در این مسیر، با توجه به هر مرحله از رشد جنین و برای اطمینان سلامت وی و مادر در طول بارداری، آزمایشات مختلفی انجام می‌شود. غربالگری سوم، یکی از این آزمایشاتی است که در سه ماهه سوم بارداری، برای بررسی وضعیت سلامت مادر از نظر بیماری‌هایی مانند فشار خون یا دیابت بارداری و مواردی از این قبیل و همچنین بررسی رشد جنین از طریق اندازه گیری دور شکم مادر انجام می‌شود. در این مقاله، به بررسی این آزمایش و فاکتورهایی که در آن مورد بررسی قرار می‌گیرد و همچنین نحوه تفسیر نتایج آن خواهیم پرداخت.
فاکتورهای مورد بررسی در غربالگری سوم
غربالگری سوم یا غربالگری سه ماهه سوم، شامل مجموعه‌ای از آزمایشات و تست‌های مختلف برای بررسی وضعیت سلامت مادر و جنین است که در ابتدای سه ماهه سوم بارداری از سوی پزشک معالج برای مادر درخواست می‌شود. در این آزمایش، موارد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
- میزان فشار خون مادر برای بررسی وجود فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی
- وزن و اندازه دور شکم مادر برای اطمینان از رشد صحیح جنین
- آزمایش ادرار برای بررسی وجود قند (گلوکز)، عفونت یا پروتئین در ادرار (پروتئین در ادرار و در سه ماهه سوم بارداری، یکی از نشانه‌های ابتلای مادر به فشار خون بارداری یا مشکلات کلیوی است.)
- آزمایش خون برای بررسی کم خونی، کمبود ویتامین‌های ضروری برای سلامت مادر و فرزند و همچنین برای سنجش میزان قند خون مادر و اطمینان از عدم ابتلا به دیابت بارداری در صورت وجود گلوکز در ادرار
- تست GBS برای رد وجود عفونت‌های باکتریایی در خون مادر و ابتلا جنین به هر یک از این عفونت ها
- پایش ضربان قلب جنین توسط تست‌های NST و CST (تست CST تنها در صورت وجود بارداری دارای ریسک بالا انجام می‌شود و معمولا در غربالگری سوم رایج نیست.)
- انجام سونوگرافی سه ماهه سوم برای بررسی موقعیت جفت، نحوه قرارگیری سر جنین در رحم و بررسی سلامت جنین از نظر تشکیل کامل اعضای بدن
تست آنتی بادی Rh و تزریق آمپول روگام در صورت تفاوت Rh خون مادر با جنین - بررسی میزان هموگلوبین مادر از طریق آزمایش CBC
- انجام آزمایش STD برای بررسی عدم ابتلای مادر به بیماری‌های آمیزشی مانند HIV، سوزاک، هپاتیت سفلیس، کلامیدیا و بعضی از عفونت‌های ایجاد شده به وسیله انگل ها
- تست BPP (پروفایل بیوفیزیکال) برای بررسی رشد جنین
تفسیر آزمایش غربالگری سوم
هر یک از فاکتورهای مورد بررسی در غربالگری سوم، بیانگر بخش خاصی از سلامت مادر یا جنین است و بر اساس نتایج به دست آمده از آن، تشخیص‌های متعددی برای وضعیت مادر و جنین داده می‌شود. به طور مثال، در صورت وجود پروتئین در ادرار، احتمال وجود فشار خون بارداری در مادر مطرح می‌شود که یکی از بیماری‌های جدی در طول بارداری است و به طور مستقیم بر روی سلامت مادر، جنین و همچنین تصمیم‌گیری برای ادامه یا ختم بارداری اثرگذار است. از آنجایی که تمامی تست‌های مربوط به غربالگری، باید با در نظر گرفتن موارد متعددی از جمله علائم بالینی مادر و جنین، تفسیر شوند، لذا بهتر است تفسیر نتایج این آزمایش را صرفا به پزشک خود واگذار کنید.
تفسیر آزمایش غربالگری سوم
هر یک از فاکتورهای مورد بررسی در غربالگری سوم، بیانگر بخش خاصی از سلامت مادر یا جنین است و بر اساس نتایج به دست آمده از آن، تشخیص‌های متعددی برای وضعیت مادر و جنین داده می‌شود. به طور مثال، در صورت وجود پروتئین در ادرار، احتمال وجود فشار خون بارداری در مادر مطرح می‌شود که یکی از بیماری‌های جدی در طول بارداری است و به طور مستقیم بر روی سلامت مادر، جنین و همچنین تصمیم‌گیری برای ادامه یا ختم بارداری اثرگذار است. از آنجایی که تمامی تست‌های مربوط به غربالگری، باید با در نظر گرفتن موارد متعددی از جمله علائم بالینی مادر و جنین، تفسیر شوند، لذا بهتر است تفسیر نتایج این آزمایش را صرفا به پزشک خود واگذار کنید.
نکاتی مهم قبل از آزمایش غربالگری سوم
غربالگری سه ماهه سوم، شامل تعداد قابل توجهی از آزمایش‌ها و تست‌های مختلف است که در طول سه ماه سوم بارداری و برای بررسی سلامت مادر و جنین درخواست می‌شود. هر یک از این آزمایش‌ها، با توجه به نوع آزمایش، نیازمند رعایت شرایط خاصی است که به شرح زیر است:
- تست ادرار و آزمایش خون
برای این آزمایش، معمولا رعایت شرط ناشتا بودن (عدم مصرف مواد حاوی قند و چربی به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت پیش از آزمایش) ضروری است.
- تست GBS
در این تست، نمونه‌ای از بخش ابتدای واژن و مقعد دریافت می‌شود و معمولا نیازمند آمادگی خاصی نیست.
- تست‌های NST و CST
این دو تست برای بررسی وضعیت سلامت قلب جنین درخواست می‌شوند و توسط بستن دستگاه کوچکی به شکم مادر انجام می‌شوند. از این رو، معمولا نیاز به رعایت شرایط خاصی پیش از انجام این آزمایش وجود ندارد.
- آزمایش اندازه گیری Rh
برای تعیین نوع گروه خونی مادر و Rh مادر و جنین، نیازی به آمادگی قبلی نخواهد بود.
- سونوگرافی سه ماهه سوم
این سونوگرافی در هفته ۳۰ بارداری و بعد از آن، برای بررسی وضعیت جفت، نحوه قرارگیری سر و بدن جنین در رحم (برای تعیین زایمان سزارین یا طبیعی) و بررسی سلامت جنین از نظر تشکیل کامل اعضای بدن انجام می‌شود و برای انجام آن، نیازی به آمادگی قبلی وجود ندارد.
اهمیت تزریق آمپول روگام در غربالگری سوم
یکی از تست‌هایی که در غربالگری سوم انجام می‌شود، بررسی نوع Rh مادر و جنین است. Rh نوعی پروتئین است که در سطح گلبول‌های قرمز خون برخی از افراد وجود دارد و مبنای بسیار مهمی برای سنجش سازگاری خون دو فرد با یکدیگر است. در غربالگری سوم، این فاکتور در بدن مادر و جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت تفاوت آن در بدن مادر و جنین (Rh مادر منفی و Rh جنین مثبت باشد.)، به دلیل جلوگیری از ساخت آنتی بادی در بدن مادر بر علیه جنین که می‌تواند باعث مرگ جنین شود، آمپولی به نام روگام که نوعی آنتی بادی Rh است، برای مادر تجویز می‌شود. این آمپول در شرایط زیر و در یک دوز تزریق می‌شود:
- زمان تزریق این آمپول، هفته ۲۸ حاملگی یا ۷۲ ساعت پس از زایمان (صرفا در صورت منفی بودن Rh در جنین) است.
- پس از بروز سقط جنین در هر مرحله (تفاوتی میان سقط انتخاب شده توسط مادر یا مرگ جنین در اثر عوامل غیر قابل کنترل توسط مادر وجود ندارد.)
- پس از انجام تست‌های بررسی مایع اطراف جنین (آمنیوسنتز)
غربالگری سوم را در منزل انجام دهید
انجام غربالگری‌های متعدد در طول بارداری و برای اطمینان از سلامت مادر و جنین، برای تمامی مادران و فارغ از وجود یا عدم وجود سابقه بارداری‌های قبلی، ضروری است و باید تمامی تست‌های تجویز شده توسط پزشک، انجام شود. غربالگری ماه سوم بارداری، شامل مجموعه‌ای از تست‌های بسیار ضروری است که در سه ماهه سوم بارداری و برای اطمینان نهایی از سلامت جنین و آمادگی مادر برای زایمان انجام می‌شود.
مجموعه هومکا با در اختیار داشتن کادر متخصص و مجرب و بهره‌گیری از به روزترین دستگاه‌های مورد نیاز برای انجام تست غربالگری سوم، این آزمایش را در منزل با محل مورد نظر شما در هر یک از شهرهای تهران، کرج، مشهد، شیراز، اصفهان، رشت، اهواز و تبریز، و زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی انجام خواهد داد. در صورت تمایل برای انجام این آزمایش و استفاده از خدمات هومکا، کافی است تا با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس حاصل فرمایید یا با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، درخواست آزمایش خود را ثبت نمایید.